Üçüncü azı dişleri olarak da bilinen yirmi yaş dişleri, bir yetişkinin ağızında çıkan son dişlerdir. Bazen bu dişler düzgün çıkmaz. Bu durum olduğunda, diş hekimleri bunlara gömülü yirmi yaş dişleri der.
Yetişkinlerin tipik olarak 32 dişi vardır. Bunlardan yirmi yaş dişleri veya üçüncü azı dişleri en son ortaya çıkanlardır. Ağzın hemen arkasında, üst ve alt dişlerin sonunda ortaya çıkarlar.
Yirmi yaş dişleri tipik olarak geç ergenlik veya erken yetişkinlik döneminde, kişi 17 ile 21 yaş arasındayken gelişir. Diş etlerinin altında veya çenede sıkışıp kalmaları dışında, ortaya çıktıklarında genellikle sorun yaratmazlar.
Gömülü 20 yaş dişleri nedir?
İnsan ağzında normalde dört yirmilik dişi de dahil olmak üzere 32 diş için yer yoktur, bu nedenle yirmilik dişler çıkarsa çapraşıklık, enfeksiyon, kulak ağrısı ve şişmeye neden olabilirler.
Küçük bir çeneye veya çok sayıda dişe sahip ağıza sahip olmak, yirmi yaş dişlerinin çıkmasına izin vermez.
Yirmi yaş dişleri ayrıca alışılagelmişin dışında bir yönde, yanlara doğru, tipik olmayan bir açıda veya sadece kısmen büyüyebilir. Farklı pozisyonda büyüyen 20’lik dişler ağrıya neden olabilir ve komşu dişlere zarar verebilir. Belirgin bir hasar olmasa bile, yirmi yaş dişlerinin açısı ve konumu onları enfeksiyona ve çürümeye yol açabilecek hastalık ve bakteri oluşumuna karşı duyarlı hale getirebilir.
Çoğu durumda, kişiler iyi ağız hijyeni uyguladıkları sürece yirmi yaş dişlerinin çekilmelerine gerek yoktur. Bununla birlikte, kişi veya diş hekimi ağızda değişiklik fark ederse çıkarılması gerekebilir.
Belirtileri
Gömülü 20 yaş dişleri bir dizi soruna neden olabilir. Bunlar;
Diş eti veya çene ağrısı
Kırmızı, şiş diş etleri
Baskı
Rahatsızlık
Enfeksiyon
Kistler
Komşu dişlere zarar
Diş çürüğü
Diş eti hastalığı
Ayrıca gömülü yirmi yaş dişleri diğer dişleri iterek çapraşıklığa neden olabilir. Bu da kişinin ortodonti tedavisine ihtiyacını ortaya çıkarır.
Diş, çene kemiğinde sıvı ile dolup bir kist oluşturan keseye dönüşebilir. Kist çene kemiğine ve yakındaki dişlere ve sinirlere zarar verebilir.
Nadiren kanserli olmayan bir tümör oluşabilir, bu da doku ve kemiği çıkarmak için ameliyat gerekebileceği anlamına gelir.
20’lik dişin yanındaki ikinci azı dişi, bir şey onu itiyorsa enfeksiyona daha yatkın hale gelir.
Konumu nedeniyle, aşağıdakilere yol açabilecek enfeksiyonlara karşı daha savunmasız olabilir;
Ağız kokusu
Kulak ağrısı
Baş ağrısı
Ağızda garip bir tat
Diş ağrısı
Normalden daha kırmızı şişmiş diş etleri
Şişmiş çene
Diş eti kanaması
Daha ciddi enfeksiyonlar arasında yanak, dil veya boğazdaki selülit bulunur. Başka bir enfeksiyon, plak diş etlerini tahriş eden toksinler saldığında ortaya çıkan diş eti hastalığı olan diş eti iltihabıdır.
Aşağıdaki çözümler semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir, ancak kişi bunları yutmalı ve ağrıyan dişte bırakmamalıdır.
Günde birkaç kez ılık su ile ağız gargarası, bir çay kaşığı tuz ağrıyı ve iltihabı azaltabilir.
Klorheksidin gibi bir antibakteriyel gargara, enfeksiyonların azaltılmasına yardımcı olabilir.
Ağrı devam ederse kişi tıbbi yardım almalıdır.
Diş hekimi dişleri temizleyebilir ve antibiyotik reçete edebilir, ancak sorun geri dönerse dişlerin çekilmesi gerekebilir.
20 yaş dişlerinin çekilmesi
Uzmanlar, hastalığa neden olan üçüncü azı dişlerinin çıkarılması gerektiğini belirtmektedir. Ayrıca, uygulayıcıların komplikasyon durumunda yirmi yaş dişlerini aktif olarak izlemelerini tavsiye eder.
Diş hekimleri, kişide ağrı ve rahatsızlığa neden oluyorsa veya komşu dişlere veya çene kemiğine zarar veriyorsa veya verebilecekse yirmi yaş dişinin çekilmesini önerecektir.
Asemptomatik gömülü yirmi yaş dişleri durumunda, uygulayıcılar hangi yirmi yaş dişlerinin sorunlara yol açacağını doğru bir şekilde tahmin edemezler. Ancak dişin çıktığı açı ve diğer dişleri nasıl ittiği ipuçları verebilir.
Tüm 20 yaş dişlerinin çekilmesi gerekir mi?
Diş hekimleri genellikle yirmi yaş dişleri sağlıklıysa, tam sürmüşse ve uygun pozisyonlardaysa ve kişi bunları kolayca temizleyebiliyorsa kendi haline bırakır.
Bununla birlikte, birçok diş hekimi ve ağız cerrahı, diş eti hastalığı ve diş çürümesi gibi enfeksiyonlara karşı önleyici bir önlem olarak, gömülü 20 yaş dişlerinin çıkarılmasını önermektedir.
Ayrıca yapılan araştırmalar, 20’lik dişe sahip olmanın, sahip olmamaktan daha kötü bir periodontal duruma neden olma olasılığının daha yüksek olduğunu göstermektedir.
Diş hekimleri ayrıca, diğer dişlerin düzgün gelişmesini engelleyecekse, gömülü 20 yaş dişlerini çekmelidir.
Daha önce herhangi bir soruna neden olsun ya da olmasın, 20 yaş dişleri çekilirdi. Semptomlara neden olmayan dişlerin çekilmesi mi yoksa kendi haline mi bırakılması gerektiği konusunda halen devam eden bir tartışma var.
Diş hekiminizden ne beklemelisiniz?
Bir ağız cerrahı, gerekirse yirmi yaş dişini ameliyat ile çıkaracaktır. Diş hekimi, köklerin nasıl yattığını ve dişin nasıl büyüdüğünü görmek için tüm ağızın röntgenini çekecektir.
Cerrahi işlemin ne kadar basit olduğu, çıkarılması gereken diş veya dişlerin konumuna bağlı olacaktır.
Ameliyattan önce, kişi alerjiler, mevcut tıbbi durumlar ve intoleranslar açısından değerlendirilecektir. Ayrıca ameliyat bölgesi ve ağız dezenfekte edilecektir. Enfeksiyon riskini azaltmak için hastadan ameliyattan önce ve sonra antibiyotik alması istenir.
Diş hekimi dişi ve çevresini uyuşturmak için lokal anestezik enjekte edecektir. Daha sonra diş ve kemiği ortaya çıkarmak için diş etlerinde bir kesi yapacaklardır. Bundan sonra, çekimi kolaylaştırmak, dişi bölümlere ayırmak için bir diş aleti kullanacaktır.
Kanama sorunu yaşamamak için en az 24 saat dinlemek ve alkol, sigaradan kaçınmak önemlidir.
Gömülü 20’lik dişlerin nedenleri
20 yaş dişleri genellikle ağızda yer olmaması nedeniyle çene kemiğine veya diş etlerine gömülür veya sıkışır.
Diğer bir yaygın neden ise dişlerin farklı bir açıyla çıkmasıdır. 2018’de yapılan bir araştırma, genetiğin üst yirmilik dişlerin pozisyonunda rol oynayabileceğini gösteriyor.
Gömülü yirmi yaş dişleri, dişlerin nasıl büyüdüğüne bağlı olarak farklı şekilde büyüyebilir:
Mezioangular impaksiyon : Bu, yirmi yaş dişinin ağzın önüne doğru açılı olarfak büyümesi anlamına gelir.
Dikey ömme : Bu, yirmilik dişin diş eti çizgisini geçmediği anlamına gelir.
Distoangular impaksiyon : Bu, yirmi yaş dişinin ağzın arkasına doğru açılı olarak büyüdüğü anlamına gelir.
Yatay gömme : Bu, 20 yaş dişinin 90 derecelik bir açıyla ve yanındaki azı dişlerinin köklerine doğru büyüdüğü anlamına gelir.
Ameliyat komplikasyonları
20 yaş dişleri çekildikten sonra şişlik, kanama, morarma ve ağrı gibi hafif problemler sık görülür ancak bunlar genellikle ciddi değildir.
Bununla birlikte, aşağıdakileri içeren komplikasyonlar da ortaya çıkabilir.
Kuru soket
Kuru bir soket veya alveolar osteitis, 20 yaş dişinin çıkarılmasından sonra yuvada bir kan pıhtısının düzgün şekilde oluşmamasıdır. Ayrıca, yara iyileşmeden pıhtı yerinden çıkarsa da oluşabilir.
20’lik diş ameliyatı olan kişilerin %38 kadarında görülür.
Bu zonklama ağrısına neden olabilir. Genellikle hastaların diş hekiminin talimatlarına uymamasından, sigara içmesinden, ameliyattan hemen sonra bölgeyi durulamasından, emmesinden veya diliyle dokunmasından kaynaklanır.
Sinir hasarı
Sinirler, çekim prosedürü sırasında yaralanmaya maruz kalabilir. Etkilenen sinire bağlı olarak sinir hasarı dudakta, dilde veya yanakta uyuşma veya felce neden olabilir.
Bu genellikle geçicidir ancak yaralanma şiddetli ise kalıcı olabilir.
Komşu dişlerde hasar
100 kişiden yaklaşık 1’i, komşu dişlerde hasar da dahil olmak üzere prosedürden kalıcı hasar görebilir. Ancak, bu büyük ölçüde ameliyatın kapsamına bağlıdır.
Kırık
Bazen 20 yaş dişinin çekilmesi üst 20 yaş dişinin hemen arkasında bulunan üst çene tüberkülünde kırılmaya neden olabilir.
Alt çene kırığı veya mandibula kırığı, ameliyat sırasında veya ameliyattan sonraki 4 hafta içinde ortaya çıkabilir.
